Powstawanie teorii spiskowych jest powszechne na całym świecie. W niektórych krajach za ich rozpowszechnianie można zawisnąć lub zostać uwięzionym na długie lata. Jednak w większości panuje wolność słowa, co skutkuje rozpowszechnianiem wszelakich teorii wątpliwej prawdziwości i w ten sposób rodzą się również fake newsy.
Geneza powstawania spiskowych teorii jest prosta. Jest to próba wyjaśnienia zjawiska lub zdarzenia, przyjmując inne założenia niż ogólnie przyjęte, niekoniecznie prawdziwe. Wyjaśnienie to obejmuje istnienie grupy ludzi, którzy celowo doprowadzają do tych sytuacji w ukryciu, czyli zakładają istnienie spisku. Możemy mieć wrażenie, że ostatnio płodzenie nowych konspiracyjnych myśli jest popularne i tworzymy społeczeństwo, które chłonie te teorie jak gąbka, ochoczo dzieląc się na zwolenników i przeciwników tez. Jednak Michael Butter udowadnia, że to działo się zawsze, nie nastały czasy podatne na wymyślanie teorii spiskowych. One były z nami od zawsze, ale nie były tak nagłośnione, ponieważ nie istniały łatwo dostępne metody dzielenia się informacjami. Może to było w tym wszystkim dobre?
Rozpowszechnianie błędnych informacji może być szkodliwe. Na przykład negowanie chorobotwórczości wirusa HIV i jego związku z AIDS, czy też rozpowszechnianie teorii, jakoby żywność genetycznie modyfikowana była szkodliwa, działa negatywnie na politykę prozdrowotną i niweczy starania naukowców, którzy starają się podnieść jakość leczenia i diagnostyki.
Teorie spiskowe są obecnie szczególnie widoczne w dziedzinie immunizacji. David Isaacs zajął się tym tematem w obszernej publikacji Szczepienia. Odkrycia medyczne, które zmieniły świat. W książce znajduje się cytat, który doskonale opisuje cechy współczesnych ruchów antyszczepionkowych:
„Żaden racjonalny argument nie przyniesie racjonalnych skutków u człowieka, który nie chce przyjąć racjonalnej postawy.”
Walka z wiatrakami, nawet milion doskonałych książek jak ta, Isaacs`a nie zmieni ich myślenia. Historia wynalezienia szczepionek jest pełna dramatyzmu i przedstawia wyścig z czasem od momentu, kiedy straszne choroby, jak polio, krztusiec i odra zbierały śmiertelne żniwo wśród dzieci, do czasu, aż zaufanie wzrosło na tyle, że populacja uzyskała odporność zbiorową, a nawet całkowicie wyeliminowała niektóre choroby. Czy, aby na pewno? Teorie spiskowe na temat szczepień oraz ich negatywnych skutków na zdrowie dramatycznie obniżyły wyszczepialność wśród dzieci, co spowodowało wystąpienie pierwszych przypadków, wydawałoby się chorób, których już „nie ma”, w Malawi, Izraelu i na Ukrainie. To przerażająca wiadomość, która również została objęta teoria, jakoby ktoś celowo wprowadzał na ten temat dezinformację.
Obie pozycje są doskonałe dla tych, którzy chcą wiedzieć więcej, umieć wyjaśnić i się nie bać.
