Postać niedźwiedzia Wojtka, szeregowca 2. Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, niezmiennie porusza ludzkie serca. Ta książka wyszła spod pióra Aileen Orr, która nieprzypadkowo zainteresowała się tym tematem. Dziadek autorki odwiedzał Wojtka w trakcie jego pobytu w Szkocji, a sama Orr spotkała go w wieku ośmiu lat w edynburskim zoo. Orr jest też pomysłodawczynią utworzenia fundacji "Wojtek Memorial Trust". To między innymi dzięki jej wysiłkom powstał piękny pomnik Wojtka oraz szereg wydarzeń kulturalnych mających na celu jego upamiętnienie.
Przy pomocy relacji żołnierzy, licznych dokumentów oraz innych opowieści, autorka odtworzyła drogę, jaką Wojtek pokonał z Iranu do Szkockiego Pogranicza. To historia pełna wzruszających i zabawnych anegdot. Sporo w niej także cieni, w końcu wydarzenia w znacznej mierze rozgrywały się w trakcie działań wojennych. Czytając jednak o ujmującym zachowaniu niedźwiadka, łatwo można zapomnieć o historycznym tle tych wydarzeń. Osobowość niedźwiedzia ukształtowana została przez sposób, w jaki traktowany był przez otaczających go ludzi. Jego charakter był mieszanką cech zwierzęcych i ludzkich. Siła oddziaływania Wojtka na innych miała swoje konsekwencje nie tylko za jego życia. Jeszcze długo po zakończeniu wojny, właśnie dzięki wspomnieniom o nim, weterani powoli i ostrożnie otwierali się na opowieści, małymi krokami walczyli z traumą wojennych przeżyć.
Aileen Orr kreśli także obraz niesamowitej więzi, jaka łączyła Wojtka z jego opiekunem, Piotrem Prendysem. Niewyobrażalny ból, jaki był ich udziałem przy przymusowym rozstaniu, gdy Wojtek trafił do zoo, każdego czytelnika ściśnie za gardło.
Bitwa o Monte Casino, trudy życia w wojennej zawierusze, pobyt Polaków w obozie w Winfield wśród niepokojów polityczno-społecznych pierwszych lat po wojnie – to wszystko było udziałem niezwykle inteligentnego niedźwiedzia, niepoprawnego podkradacza jedzenia. Jego legenda jest wciąż żywa, jest niekwestionowanym ambasadorem związków polsko-szkockich.
W publikacji nie mogło oczywiście zabraknąć zdjęć głównego bohatera. Epilog autorstwa Neda Aschersana wyjaśnia kontekst historyczny pobytu polskich żołnierzy w Persji oraz powodów, dla których znaleźli się po zakończeniu wojny w Szkocji. Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz armii Andersa to piękne dzieło ku jego pamięci. Polecam gorąco.
