Dziwne losy Jane Eyre to opowieść o zwyczajnej dziewczynie, która wyprzedziła swoją epokę i zainspirowała oraz nadal inspiruje kolejne pokolenia. Może z dzisiejszej perspektywy powieść Brontë wydać się ckliwą i pretensjonalną, ot zwykłym romansidłem, nie zapominajmy jednak, że została napisana w XIX wieku, w innych realiach, przecierając poniekąd drogę literaturze feministycznej i kształtowaniu się silnych kobiet jako głównych bohaterek.
Jane Eyre to niezbyt urodziwa sierota, oddana na wychowanie żonie jej zmarłego wuja. Zarówno ciotka, jak i jej dzieci nienawidzą dziewczyny do tego stopnia, że zostaje w końcu wysłana do zamkniętej szkoły żeńskiej, w której panują surowe i rygorystyczne warunki, przyczyniające się niekiedy do śmierci słabszych fizycznie wychowanek. Jane od małego jest niestrudzona, a dzięki zdobytemu, mimo przeciwności losu, wykształceniu, jako dojrzała panna może zacząć zarabiać na swoje utrzymanie będąc nauczycielką w szkole, a następnie pracując jako guwernantka, prywatna nauczycielka Adelki w posiadłości pana Rochestera. Umiejętności kobiety, znajomość języków obcych i ciągła chęć rozwijania się umożliwiają jej bycie niezależną i stawianie na pierwszym miejscu tego, czego sama dla siebie pragnie, a nie tego, czego oczekują od niej inni.
Jane Eyre to niesamowity portret silnej i przestrzegającej własnych zasad kobiety, która jeśli dostosuje się do jakiejś roli społecznej, to tylko z własnej, nieprzymuszonej woli. Jeśli pokocha, to będzie to miłóść partnerska, a nie uległa.
Jednym z najważniejszych motywów powieści jest wątek wydostania się z ograniczających nas norm, stania się tym, kim się naprawdę jest, a nie tym, kim staliśmy się przez nasz narzucony już przy narodzinach status, przypisany nazwisku, majątkowi i rolom, które musimy w życiu odegrać. Szczęście można osiągnąć walką i pokorą, ale nie ubezwłasnowolnieniem i porzuceniem własnego „ja”. Tak naprawdę w centrum wydarzeń powieści stoi umysł, to on kieruje działaniami protagonistki i nawet tak lubiane przez siostry Brontë elementy magizmu i grozy, które w Dziwnych losach Jane Eyre również się pojawiają, bardzo szybko zostają przekształcone w normalną rzeczywistość, za sprawą mocnego głosu racjonalizmu.
Dziwne losy Jane Eyre już dawno zajęły zaszczytne miejsce w klasyce literatury. Historia miłości Jane i pana Rochestera jednych wzrusza, innych śmieszy, ponieważ przypomina trochę odrealnioną telenowelę ze słodkim happy endem. Najważniejsza jest jednak w tym wszystkim postać Jane, która z jednej strony jest Kopciuszkiem czekającym na księcia, który uwolni ją od wszelkiego złego i zapewni dogodne życie, z drugiej buntowniczką walczącą z zakorzenionymi stereotypami. Pomiędzy pocałunkami, dogłębnymi wyznaniami uczuć, Brontë żongluje prawdami uniwersalnymi, które znajdują odzwierciedlenie w teraźniejszości każdego czytelnika. Jeszcze niejedno pokolenie będzie przeżywać wzruszenia razem z Jane i niejeden reżyser nakręci kolejną ekranizaję powieści.
