Tajemnica Caravaggia. Tilman Rohrig. Muza 2013

Na półki księgarni trafiła właśnie fabularyzowana biografia Michelangela Merisi da Caravaggio, wielkiego reformatora malarstwa. Trzeba przyznać, że niepokojące światłocienie wyróżniają nie tylko obrazy mistrza, ale i jego żywot - zanurzony w odmętach choroby, pełen ciężkich zmagań z konwenansami i niebezpiecznych zatargów z konkurencją.

Malarstwo Caravaggia odegrało niebagatelną rolę w rozwoju sztuki. Ten niepokorny i pełen wiary we własne możliwości artysta idąc za podszeptem swej niesfornej intuicji, zerwał z tradycją wielkich mistrzów i podważył cenione w renesansie zasady. Negując niepodważalne wywołał wiele kontrowersji i stał się jednym z pionierów baroku. Zarówno jego twórczość, tak i życie, były przyczynami skandali, rozbudzały emocje i odznaczały się dużą dozą dramatyzmu. Burzliwa biografia wręcz domagała się powieściowego portretu. Zbeletryzowana wersja poczynań słynnego malarza, która wyszła spod pióra niemieckiego biografa Tilamana Rohriga, pełna jest pikantnych szczegółów i intrygujących wątków przybliżających sylwetkę malarza i epokę, w której tworzył.

Tajemnica Caravaggia jest próbą przedstawienia losów artysty z uwzględnieniem romansów, erotycznych przygód, towarzyskich skandali, pijackich awantur, ale także trudnych doświadczeń, które ukształtowały jego złożoną naturę. Zanim okrzyknięto Caravaggia wizjonerem, chłopak znany jako Michelangelo Merisi musiał pokonać wiele trudności i przeciwieństw losu. Nim w ogóle złapał za pędzel w stolicy słonecznej Italii, terminował kilka lat w Mediolanie, a następnie malował święte miniatury, wynagradzane porcją lichej sałaty i noclegiem w ubogiej izbie. Kariera malarza w Świętym Mieście musiała być poparta koneksjami, a młody Caravaggio, mimo posiadania takowych, był na tyle ambitny, że próbował wywalczyć sukces na własną rękę. Gwałtowne usposobienie nie poprawiało mu opinii, ale stało się przyczynkiem do powstania legendy, która zaczęła żyć własnym życiem.

Caravaggia wyróżniała nieprzeciętna wrażliwość, która pozwalała mu dostrzec urok zwyczajnych i pozornie banalnych zdarzeń i osób. Poruszały go emocje odszukane w twarzach prostych ludzi,  w utrudzonych ciałach lub scenkach odbywających się na ulicy. Realne przedstawienia, zwrot ku tematom podyktowanym przez codzienność, odchodzenie od wielkich motywów – to wszystko charakteryzowało odważny styl Michelangela. Dziś nie brzmi to kontrowersyjnie, ale malowanie kobiet lekkich obyczajów i żebraków (zwłaszcza jako świętych) wywoływało oburzenie i rzucało poważne wyzwanie uznanym tradycjom. Także techniki malarskie stosowane przez Caravaggia szokowały i rujnowały dotychczasowe przeświadczenia o posługiwaniu się światłem i ekspozycją.

Historia utkana przez Rohriga zasługuje na uwagę. Miłośnicy sztuki znajdą w niej smaczki rzucające nowe światło na dzieła wielkiego mistrza, a laicy zderzą się z intrygującymi historiami odczytywanymi ze wspaniałych obrazów. Losy Caravaggia były na tyle złożone, poczynania na tyle gwałtowne, a uczucia na tyle namiętne, że książka wciąga i nadaje się na długie, jesienne wieczory.

kalofonia