Anatomia skandalu. Sarah Vaughan. Burda 2018

W ostatnim czasie niezwykle głośnym tematem stało się zjawisko molestowania seksualnego w świecie kina, muzyki, sportu i polityki. Niemalże co kilka dni dowiadujemy się o kolejnych przypadkach tego straszliwego procederu, zgłaszanych przez znanych celebrytów, jak i zwykłych ludzi, którzy odważyli się opowiedzieć o swojej traumie. W tematykę tę idealnie wpisuje się także najnowsza powieść Vaughan – Anatomia skandalu.

Książka przenosi nas do współczesnego Londynu, gdzie w świetle obyczajowego i politycznego skandalu rozgrywa się sprawa oskarżenia o gwałt, jakiego miał dopuścić się wpływowy polityk rządowy na swojej asystentce. Gwałt, któremu zaprzecza ceniony polityk, oddany ojciec i przykładny mąż – James, a o który oskarża go młoda, niezwykle wrażliwa i pogrążona w traumie dziewczyna – Olivia. To jednak nie wszyscy bohaterowie tego dramatu, gdyż swoją ważną rolę mają tu do odegrania również pani oskarżyciel z ramienia prokuratury – Kate, jak i też znajdująca  się na skraju załamania nerwowego żona Jamesa – Sophie.

Proces, trudne emocje, próba dojścia prawdy, jak i też skomplikowana przeszłość bohaterów, to wypełnia tę mroczną opowieść, w której to nic nie okazuje się takim, jakim mogłoby się początkowo wydawać...

Najnowsze dzieło Sarah Vaughan to niezwykle intrygujące połączenie sądowego thrillera z pełnokrwistą powieścią obyczajową. Z jednej strony oferuje nam bowiem niezwykle realistyczną i brawurowo opisaną relację z sądowego procesu, osadzoną w specyficznych realiach angielskiego wymiaru sprawiedliwości. Z drugiej emocjonującą historię o życiu ludzi, uwikłanych w tę sprawę i w emocje, jakie w nich budzi. Oba te wątki nieustannie się tu ze sobą przeplatają, wzajemnie uzupełniają.

Bardzo dobrze prezentuje się tak sama konstrukcja książki, jak i też jej warstwa fabularna. Przede wszystkim jest to zasługą prostego zabiegu, polegającego na ukazaniu kilku głównych perspektyw narracyjnych – oskarżycielki, oskarżonego, jego żony i jeszcze jednej postaci, która odegra tu niezwykle ważną rolę. To im poświęcono poszczególne rozdziały, to oni przedstawiają nam przebieg procesu i dzielą się z nami emocjami, jakie w nich budzą. Ponadto autorka oferuje nam również bardzo zagadkową podróż w przeszłość kilkorga z nich, która z każdym kolejnym rozdziałem nabiera tu swojego ważnego znaczenia. Oprócz samej fabuły i sposobu jej przedstawienia, wiele dobrego powiedzieć można także o postaciach tej książki, jak i brytyjskich realiach literackiego świata. Kate, James, Sophie i inni bohaterowie z drugiego planu są w swych kreacjach niezwykle wyraziści i przekonujący. To ludzie z wyższych sfer, którzy osiągnęli sukces – czasami łatwiej, czasami zaś ciężką pracą, i którzy to są na wskroś angielscy, a przez tak bardzo trudni w zrozumieniu przez nas, ludzi kontynentu.

Równie efektownie jawi się angielski świat polityki, sądownictwa i edukacji, jaki poznajemy od podszewki. Autorka dzieli się swoją wizją tej rzeczywistości, obdartą z wszelkiej poprawności, legendarnej ogłady i sztucznych konwenansów, ukazując jej brzydotę, brud, powierzchowność i niesprawiedliwość społeczną. Nie jest to piękna i korzystna dla tego kraju wizja, ale przez to ze wszech miar prawdziwa i rzeczywista. Lektura tej książki pozwala bowiem nie tylko lepiej zrozumieć Anglię, jej politykę, sądownictwo oraz system kulturowo-społeczny, ale także i samych Anglików, dla których równość, prawo i sprawiedliwość, przybiera ją często bardzo specyficzny i trudny do pojęcia dla nas charakter. Ta książka uczy nas Anglii lepiej, aniżeli wszelkie przewodniki i podręczniki razem wzięte...

Powieść porusza niezwykle ważne zagadnienie przemocy seksualnej i traumy, jaką pozostawia w życiu ofiary. To bardzo cenny, kluczowy i feministyczny aspekt tej lektury, który czyni też tę książką tak udaną. Myślę, że jest to zasługą przede wszystkim tego, iż opowieść ta przedstawia ten dramat z kilku perspektyw, nie skupiając się jedynie na sprawcy i ofierze, ale także i na innych osobach zaangażowanych pośrednio w tego typu sytuację. To również niezwykle intrygujące i odważne spojrzenie na cienką granicę pomiędzy tym, co jest gwałtem, a co ryzykownymi zachowaniami seksualnymi z obu stron, balansującymi na cienkiej granicy przemocy z wyboru, a jej przekroczeniem. To wszystko sprawia, iż w mej ocenie książkę tę powinna poznać każda kobieta.

Dzieło Sarah Vaughan to powieść spod znaku thrillera, a co za tym idzie aura niepewności wcale nie kończy się wraz z przeczytaniem jej ostatniej strony. Anatomia skandalu to doskonale napisana książka gatunku, która gwarantuje nam świetną czytelniczą zabawę i mocną literacką rozrywkę, ale przy tym i dotyka bardzo trudnych, ważnych i kontrowersyjnych kwestii z życia każdego człowieka, wobec których nie można przejść obojętnie, co również jest wielką siłą i atutem tej powieści.