Wydawnictwo Prószyński i S-ka proponuje czytelnikom najnowszą odsłonę przewodnika po Świecie Dysku. „Żółw przypomniany” – tak bowiem zatytułowane jest owo dziełko – obejmuje informacje z 39 książek autorstwa Terry’ego Pratchetta, ich teatralnych adaptacji oraz z kilku terminarzy, w których zamieszczone zostały wiadomości (często unikalne) dotyczące świata stworzonego przez Anglika obdarzonego dużą wyobraźnią i charakterystycznym poczuciem humoru.
Jeśli po przeczytaniu któregoś już tomu z kolei pojawia się u was mętlik w głowie i postacie z poszczególnych książek plątają się bezładnie po waszych głowach, pozycja ta jest właśnie dla was. To źródło wiedzy bezcennej dla miłośników Terry’ego Pratchetta, skarbnica do której można zajrzeć w razie każdej, pilnej lub mniej pilnej, potrzeby. Dla fanów bardziej ambitnych może ona stanowić kolejną książkę do przeczytania, gdyż pozycja ta prócz znakomitego podsumowania wiedzy daje kompleksową próbkę specyficznego humoru Pratchetta. Momentami absurdalne hasła mogą nawet przywołać uśmiech na twarze osób niezwiązanych ściśle z gronem oddanych wielbicieli i zachęcić je do przeczytania któregoś z tomów. Wszystko zależy, czy humor autora przypadnie komuś do gustu – jeśli tak, to lektura niektórych haseł stanowić będzie nie byle jaką zabawę.
Pośród setek haseł związanych ze Światem Dysku, większość dotyczy miejsc i postaci. Interesujące wydają się hasła podsumowujące konkretną dziedzinę, np. lista bóstw i istot nadprzyrodzonych albo lista gazet wydawanych w Świecie Dysku. Najciekawsze są jednak hasła najdłuższe, opisujące jakąś ważną instytucję, wydarzenie lub osobę. Urzędowi pocztowemu w Ankh-Morpork poświęcono aż 14 stron (w końcu to przecież pocztowe piekło...), zajęto się także chociażby oficjalnym podziałem żebraków na kategorie. Dla miłośników heraldyki skarbem będzie kilkanaście herbów miast, gildii i pojedynczych osób. Co prawda gama kolorów nie jest porywająca – tylko czerń i biel – ale opisy heraldyczne i dewizy poszczególnych herbów są zabawne i inspirujące. Bardzo dokładnie opisana została również magia w Świecie Dysku, jej rodzaje i przejawy, Niewidoczny Uniwersytet, a do tego różne aspekty życia w mieście Ankh-Morpork: prócz wspomnianej wyżej poczty także prawodawstwo i wymiar sprawiedliwości.
Całość zwieńczona jest wywiadem sprzed 20 lat, który został zamieszczony w pierwszym wydaniu przewodnika po Świecie Dysku. Tyle lat minęło, a on wciąż taki sam... Interesujące jest spojrzenie na postać pisarza po tylu latach, mała sentymentalna podróż do dawnych czasów. Z nowości za to mamy ogólne reguły gry Okalecz Pana Cebulę, która pojawiała się w wielu tomach cyklu oraz esej o trudnościach w tłumaczeniu dzieł Pratchetta.
Podsumowując, czytelnik znajdzie w „Żółwiu przypomnianym” informację przykładowo o tym, jak nazywają się cztery wieprze ciągnące sanie Wiedźmikołaja, kto miał plan stworzenia oddziału opancerzonych kruków, lub czym naprawdę zajmuje się Gildia Szwaczek. Innymi słowy, mnóstwo przydatnych i nieprzydatnych informacji dla miłośników świata unoszącego się na olbrzymim żółwiu, którego płeć jest na celowniku całego sztabu naukowców. Czyż ten ostatni akapit nie mówi sam za siebie?
Michał Surmacz