Kto tu rządzi - ja czy mój mózg? Michael S. Gazzaniga. Smak Słowa 2013

Sam decydujesz?

Jeżeli kiedykolwiek zastanawiałeś się, czy sam możesz decydować, to powinieneś zastanowić się, co w tym czasie robi Twój mózg.

Książka Michaela S. Gazzaniga to wciągająca rozprawa oparta o dokonania neuronauki. Autor nie poprzestaje tylko na relacjonowaniu ciekawych eksperymentów oraz doświadczeń  – chociaż tych na całe szczęście również nie brak – ale wyciąga wnioski, komentuje, a nawet pozwala sobie obecny stan badań przenosić na inne grunty. Zadaje sobie – dla przykładu – pytanie, jaki wpływ nasza znajomość pracy mózgu może mieć wpływ na sądowe wyroki.

Wszystkie rozmyślania krążą wokół dylematu zawartego w tytule: „Kto tu rządzi – ja czy mój mózg?” Zdaje się, że to temat każdego, kto zastanawiał się, od czego tak naprawdę zależą podjęte przez nas w życiu decyzję. Czy coś je determinuje, czy też może za każdym razem mamy wolną wolę i to my ponosimy wyłączną odpowiedzialność za nasze postępowanie?

Zawiedzeni będą wszyscy ci, którzy od teorii naukowych oczekują łatwych odpowiedzi. Z zadowoleniem pokiwają głową ci, którzy rozumieją skomplikowaną naturę istoty ludzkiej. Brak łatwej odpowiedzi nie oznacza oczywiście braku odpowiedzi w ogóle. Odpowiedzią jest jednak cała książka, więc trudno zacytować ją w krótkiej recenzji.

„Kto tu rządzi…” nie stanowi przygniatającej swym ciężarem pracy naukowej, chociaż wartość merytoryczna jej jest olbrzymia. Udaje się autorowi mówić językiem laików, tłumaczyć zwroty mogące być niejasne dla niezainteresowanych tematem osób. A jednocześnie stać Gazzaniga na dowcip lub wprowadzenie anegdoty, będącymi najczęściej trafnym komentarzem do rozważań.

Mówiąc krótko: „Kto tu rządzi…” Michaela S. Gazzaniga opowiadając o dokonaniach neuronauki, porusza interesujące każdego myślącego człowieka tematy, rzucając na nie nowe, ciekawe światło.

Michał Domagalski