Człowiek, który znał mowę węży to przede wszystkim opowieść o wypieraniu „starego” przez „nowe”. Nowe zwyczaje, zachowania, rodzące się tradycje wypierają to, co do tej pory było swojskie i znane. Zmiana jest oczywiście nieunikniona, żadna społeczność nie żyje w próżni, ludzie podróżują, odkrywają nowe tereny etc., jednak Kivirähk pokazuje w swojej książce, że to, co uważane jest za „nowe”, nie zawsze oznacza również coś lepszego. Pisarz wręcz naigrywa się momentami ze swoich bohaterów, którzy stając się bardziej cywilizowani i kulturalni, jednocześnie stracili umiejętność rozumnego myślenia i analizowania, wierzą w zabobony i nie są w stanie racjonalnie wyjaśnić pewnych zdarzeń. Ta sprzeczność pomiędzy tym, jak sami się widzą i oceniają, a jak faktycznie się zachowują, to jeden z lepiej opisanych wątków powieści.

Powieść ukazuje złożone relacje sióstr na tle sikhijskich świątyń oraz ich drogę do zjednoczenia, które jest okupione cierpieniem i zmierzeniem się z przeszłością. Końcówka trochę rozczarowuje, gdyż mocno rozwinięta akcja zostaje nagle zwinięta, ale mimo to powieść poszerzyła moje horyzonty i była po prostu ciekawa i sprawnie napisana.

Gdy tylko zaczęłam czytać, nie wiem jak i kiedy, dałam się podnieść nurtowi wydarzeń. A jest ich rzeczywiście sporo i gwarantują niezapomnianą podróż. Wydarzenia historyczne przeplatają się tu z realiami życia. Przenosimy się na kartach tej powieści do świata, którego dawno już nie ma. Bardzo szczegółowo opisane zostały trudne warunki, w jakich znaleźli się brytyjscy żołnierze walczący na obcych terenach, problemy z żywnością, biurokracją, chorobami, brakiem podstawowej pomocy lekarskiej, głodem i wszechogarniającym zimnem, przed którym nie było ucieczki. Pewne informacje wprawiły mnie w osłupienie, jak ta, że dawniej żony mogły, ba, a nawet chciały, towarzyszyć mężom podczas wojny. Pozostawiały dzieci pod opieką dziadków lub dalszej rodziny i wspólnie wyruszali na wyprawę. Wspierały i troszczyły się o swych mężów, by podczas zmagań mieli czyste i pocerowane mundury oraz pełne brzuchy.

Kathryn Croft kolejny raz udowadnia, że jak pisać, to o konkretnych problemach. Tym razem na świecznik bierze matki, których działanie nie zawsze wydaje się racjonalne. Historia nieskomplikowana, dość oczywista, jednak o niespodziewanym (acz bez większej pompy) zakończeniu. Autorka tak dobiera słowa, by nie powiedzieć ani za dużo, ani za mało, a w sam raz – tyle, ile wymaga utrzymanie delikatnego napięcia i niepokoju przez sporą część książki.

Nie ma się co oszukiwać: w Cudzych słowach nie ma nic oryginalnego, a wielu wniosków płynących z powieści można się domyśleć od razu. Zwierzenia przyjaciół i rodziny Benedykta są bardziej opowieściami o nich samych, dlatego pełne są celowych lub niezamierzonych przekłamań, a wyłaniający się z nich portret Rysia ma niewiele wspólnego z prawdą. Tylko co z tego? Ważniejsze jest co innego: Szostak po raz kolejny udowadnia, że literatura piękna nie musi być oryginalna czy przełomowa. Zamiast tego powinna być... właśnie piękna.